Bewerken van Nostr

'''Nostr''' is een communicatie-protocol waarbij gebruikers (via '''clients''') met behulp van private-public key paren voor de identificatie en authenticatie met elkaar berichten kunnen uitwisselen via '''relays''' (die de berichten niet kunnen inzien) die voor de transmissie zorgen. Nostr is het acroniem voor ''Notes and Other Stuff Transmitted by Relays''.

Gebruikers identificeren zich met een private sleutel die je kan beschouwen als het wachtwoord om in te loggen. De publieke sleutel is je 'ontvangst'-adres, een flinke hoeveelheid tekens, startend met '''npub'''.  

Een voorbeeld is ''npub1a2cww4kn9wqte4ry70vyfwqyqvpswksna27rtxd8vty6c74era8sdcw83a'', de publieke sleutel van financieel analist Lyn Alden. Je hoeft enkel je private sleutel zorgvuldig te bewaren, want je publieke sleutel wordt uit je private sleutel gegenereerd. De private sleutel begint met '<nowiki/>'''nsec..'''' en die houdt je geheim.

Het startpunt is berichtenuitwisseling tussen 2 adressen, vergelijkbaar met een mail of 1-op-1 chat. Maar op basis van het simpele Nostr protocol kunnen verschillende toepassingen worden gebouwd. De meeste ontwikkeling is nu gericht op het ontwikkelen van clients die de functie van Twitter nabouwen, waarbij berichten kunt delen met de wereld. Anderen kunnen je dan 'volgen'. Maar ook andere functionaliteit wordt gebouwd zoals groep-chats die we vanuit Telegram kennen. Maar elk soort bericht kan worden gedeeld, dus ook een schaak-client is al in ontwikkeling. 

=== Zaps: microbetalingen via Bitcoin Lightning ===
Onderdeel van de Twitter-alternatieven is een op Bitcoin [[Lightning]] gebaseerd betalingssysteem in het Nostr netwerk. Waar we in Twitter 'likes' gebruiken, kunnen we in Nostr met '''Zaps''', satoshi's sturen voor een tweet. Hiermee is ''[https://value4value.info/ value-4-value] publishing'' mogelijk, waarbij een lezer de auteur voor haar werk betaalt met een (micro) betaling, buiten het reguliere geldsysteem om uiteraard. 

Dit is de reden waarom veel bitcoiners actief zijn op Nostr. Een andere belangrijke gebruiker is Jack Dorsey, de originele oprichter van Twitter en Bitcoin aanhanger. Hij heeft de ontwikkeling van Nostr een flinke stimulans gegeven door in december 2022 een bedrag van 14 BTC te schenken om ontwikkeling binnen Nostr te stimuleren. In mei 2023 heeft hij nog eens 10 miljoen dollar geschonken aan The Nostr Fund op OpenSats ([https://opensats.org/blog/opensats-receives-additional-funding-of-dollar10m-from-startsmall bron]).  

Wil je aan de slag met zaps? Dan heb je een bitcoin wallet nodig. Een uitgebreide handleiding kun je hier vinden: https://nostr.how/nl/guides/setup-zapping-wallet  

=== NIP-05 ===
Binnen Nostr worden nieuwe functies aan het protocol toegevoegd via NIP's: Nostr Implementation Possibilities. Deze documenteren wat geïmplementeerd kan worden door Nostr-compatibele ''relay'' en ''client'' software. Een voorbeeld daarvan is NIP-05 voor het koppelen van een internet identifier aan je account. Omdat een publieke sleutel moeilijk te onthouden is, zijn er een services in het leven geroepen die verkorte adressen genereren en daarvoor een gids (directory) aanhouden. [https://nostrplebs.com/register Nostrplebs] is zo'n service. Het gegenereerde adres lijkt op een e-mailadres. Zo heeft Matt Odell als identifier: odell@werunbtc.com.

=== Aan de slag met Nostr ===
We adviseren je om eerst deze pagina door te lezen: https://nostr.how/nl/get-started 

==== Applicaties ====
Omdat Nostr een open protocol is, worden er verschillende clients ontwikkeld. Omdat het protocol op zich redelijk eenvoudig is, gaan de ontwikkelingen snel. Zo zijn er veel clients die in verschillende programmeertalen worden geschreven voor verschillende platformen. Een volledig overzicht met alle clients en features vind je [https://nostorg.github.io/clients/ hier].

'''De meest populaire clients zijn:'''
* iOS app: [https://apps.apple.com/us/app/damus/id1628663131 Damus]
* Android app: [https://play.google.com/store/apps/details Amethyst]
* Desktop: [https://lume.nu/ Lume] [https://github.com/mikedilger/gossip Gossip]
* Web: [https://app.coracle.social/relays Coracle.social] [https://iris.to/ Iris.to] [https://snort.social/ Snort.social] [https://primal.net/ Primal.net]  

# Kies een client (app of browser-based) en open deze. Een aantal relays worden standaard gevuld. 
# Genereer een private key-public key pair. Bewaar je keys goed en deel je private key (nsec...) niet ! (je kan met je private key inloggen op verschillende clients)
# Maak een NIP05 identifier (optioneel, maar handig), via [https://nostrplebs.com/register Nostrplebs] bijv.
# Vind mensen om te volgen of om berichten te sturen. Een goed startpunt is de Nostr Nederland Volglijst [https://nostr.com/npub1n0strrg4pc30g4zjf8kdl69e8d6efr896vrrkqyk080amf84vfksd74jz0 npub1n0strrg4pc30g4zjf8kdl69e8d6efr896vrrkqyk080amf84vfksd74jz0] ([https://nostr.band/?q=following%3Anpub1n0strrg4pc30g4zjf8kdl69e8d6efr896vrrkqyk080amf84vfksd74jz0&type=profiles klik hier] om de lijst met profielen die Nostr Nederland Volglijst volgt te openen).

==== Zelf een Nostr relay draaien ====
Ook kan je zelf een Nostr relay draaien. Hier is niet veel hardware capaciteit voor nodig. Zo heeft [[Umbrel]], de populaire home server software die veel bitcoiners gebruiken om hun bitcoin node of Lightning node thuis te draaien, onlangs ondersteuning toegevoegd voor Nostr relays. Eenmaal geïnstalleerd en verbonden met uw favoriete client, kan je inhoud posten via het Nostr-protocol en de gegevens opslaan op je eigen server en harde schijf.

Een relay heeft een url die begint met '''wss://''', bijvoorbeeld wss://relay.nostr.band/. 

Een overzicht met alle Nostr relays vind je op [https://nostr.watch nostr.watch].

=== De veelzijdigheid van het Nostr protocol ===

Nostr is niet zo zeer een toepassing als een protocol. Een architectuur waarbij clients stukjes data (tekst, afbeeldingen etc) naar relays sturen en weer ophalen. De basis is Nostr zoals een soort X (Twitter):  berichten plaatsen en berichten van anderen volgen. Maar er zijn op basis van dit protocol nog meer type toepassingen te bedenken:

* [https://habla.news Habla.news] - een schrijvers-medium ( à la medium.com) waarbij auteurs artikelen schrijven en de lezers de auteurs kunnen betalen middels Zaps
* [https://www.flockstr.com/explore Flockstr.com] - een agenda systeem voor het organiseren van meetups (à la meetups.com)
* [https://wherostr.social/ Wherostr.social] - een kaart waarop je berichten kunt vinden die voorzien zijn van een locatie (geohash) 
* [https://pinstr.app/ Pinstr.app] - een Pinterest kloon 
* [https://satellite.earth/ Satellite.earth] - een client voor community groepen 
* [https://zap.stream/ Zap.stream] - live streaming video platform 
* [https://github.com/0xchat-app 0xchat] - een veilige messaging app 
* [https://listr.lol/ Listr.lol] - een tool om lijsten mee te maken voor het bundelen van content 




=== Bronnen ===
* '''Nostr Telegram groep Nederland''': https://t.me/nostrnederland 
* [https://nostr.how/nl/get-started Nostr.how] een uitgebreide how-to gids met een volledige Nederlandse vertaling
* Het laatste Nostr nieuws: [https://nostr.report/desktop.php https://nostr.report] ([https://njump.me/nostreport@nostr.report nostreport@nostr.report])
* Laatste Nostr items op stacker.news: https://stacker.news/~nostr/recent